Jedną z bolączek hodowców roślin owadożernych jest konieczność stosowania w uprawie wody demineralizowanej. Jeżeli zaopatrujemy się w wodę w sklepie latem dość szybko okazuje się, że koszty utrzymania naszej hodowli rosną w zastraszającym tempie. Dochodzimy wówczas do punktu w którym powinniśmy się zdecydować na zakup filtra odwrotnej osmozy lub samodzielne zbudowanie filtra-demineralizatora bazującego na żywicach jonowymiennych. W poniższym artykule zostaną przedstawiane praktyczne porady dotyczące budowy filtra do demineralizacji wody na użytek uprawy roślin owadożernych. Konstrukcja filtra została oparta o ogólnie dostępne elementy domowych, narurowych filtrów do wody. Uzdatnianie wody w filtrze oparte jest o pisywane TUTAJ żywice jonowymienne.

Dla przypomnienia żywice jonowymiene (jonity) są to substancje mające zdolność wymiany jonów z roztworu na jony związane z masą jonitu. W zależności od właściwości grup jonowymiennych, jonit zdolny jest do zatrzymywania wszystkich, bądź tylko niektórych jonów zawartych w roztworze. W filtrach domowych stosowane są kationity, zdolne do usuwania z wody zawartych w niej kationów wapnia, magnezu, i anionity przeznaczone do usuwania z wody anionów, głównie chlorków i siarczanów. Stosowane są również jonity działające selektywnie i zatrzymujące jon fluorkowy czy azotanowy.

 

 

lub rozszerzony (zalecany) moduł filtracyjny:

 

Moduł taki nie musi być na stałe zintegrowany z naszą siecią wodociągową. Jego konstrukcja daje możliwość podłączenia do dowolnego przyłącza wodnego (np. kranu) na stałe lub tymczasowo (na czas przygotowania wody). Jego niewielkie wymiary i zastosowane zabezpieczenia pozwalają na przechowywanie go w dowolnym miejscu naszego mieszkania.

Całkowity koszt budowy wersji ekonomicznej to około 130-160 zł, a wersji rozszerzonej to około 200-250 zł. Wydajność to około 1000 litrów zdemineralizowanej wody. Po tej ilości uzyskanej wody należy przeprowadzić regenerację użytych żywic jonowymiennych (opis regeneracji znajduje się TUTAJ i TUTAJ ). Koszt jednego litra uzyskanej wody to około 15 - 25 groszy plus koszty samej wody. Regeneracja złóż to koszt 20 - 40zł (w zależności od użytych mediów filtracyjnych)  więc kolejne litry wody będą nas kosztować około 2-4 grosze plus koszty samej wody.

 

Filtr składa się z gotowych komponentów, a jego budowa nie zajmie nam zbyt wiele czasu. Do jego montażu potrzebne będą opisane poniżej elementy konstrukcyjne, media filtracyjne oraz podstawowe narzędzia które znajdziemy praktycznie w każdym domu.

 

Do budowy filtra potrzebne będą:

 

dla wersji ekonomicznej:

• dwie najprostsze (najtańsze) obudowy filtra narurowego o wysokości 10 cali (z przyłączem ½ cala lub ¾ cala) - przybliżony koszt 2x30 zł ,

• puszka na wymienne media filtracyjne (w naszym przypadku jonity) o wysokości 10 cali (służąca jako wewnętrzny wkład do filtra narurowego 10”) - przybliżony koszt 1x20 zł,

• zintegrowany polipropylenowo węglowy wkład dwufazowy (połączenie filtra mechanicznego 5 mikron z filtrem węglowym) lub tańszy i mniej skuteczny w wyłapywaniu mikrozanieczyszczeń wkład węglowy o wysokości 10” o zdolności filtracji 10 mikron (lub mniej) - przybliżony  koszt 10 -30 zł,

• 1 litr kationitu silnie kwaśnego w formie wodorowej np. Filtrax K, Kationit Purolite C100H lub lepsze choć droższe w użytkowaniu medium w postaci mieszanki kationitu z anionitem np. Purolite MB400. Koszt 1 litra Filtrax K - około 20 zł,

• kształtki instalacyjne – śrubunek do łączenia obudów filtracyjnych, dwa zawory kulowe do wody zakończone gwintem zewnętrznym, złączki-końcówki do węża gumowego (o odpowiednich przekrojach dobranych do złączy w obudowach filtra), taśma teflonowa do uszczelnienia połączeń - koszt około 30zł.

 

dla wersji rozbudowanej:

• trzy najprostsze (najtańsze) obudowy filtra narurowego o wysokości 10 cali (z przyłączem ½ cala lub ¾ cala) - przybliżony koszt 3x30 zł,
• dwie puszki na wymienne media filtracyjne (w naszym przypadku jonity) o wysokości 10 cali (służące jako wewnętrzny wkład do filtra narurowego 10”)  - przybliżony koszt 2x20 zł,
• zintegrowany polipropylenowo węglowy wkład dwufazowy (połączenie filtra mechanicznego 5 mikron z filtrem węglowym) lub tańszy i mniej skuteczny w wyłapywaniu mikrozanieczyszczeń wkład węglowy o wysokości 10” o zdolności filtracji 10 mikron (lub mniej) - przybliżony koszt 10-30 zł,
• kationit silnie kwaśny w formie wodorowej np. Filtrax K lub Kationit Purolite C100H - koszt około 20 zł,
• anionit silnie zasadowy Purolite A-200 - koszt około 40 zł,
• kształtki instalacyjne – śrubunek do łączenia obudów filtracyjnych, nypel do łączenia obudów filtracyjnych, dwa zawory kulowe do wody zakończone gwintem zewnętrznym, złączki - końcówki do węża gumowego (o odpowiednich przekrojach dobranych do złączy w obudowach filtra), taśma teflonowa do uszczelnienia połączeń - koszt około 30zł.

Poszczególne elementy do budowy filtra można zakupić np. w sklepie internetowym czystawoda.pl. Polecam jednak odwiedzić serwisy aukcyjne (np. Allegro) gdzie za te same produkty zapłacimy znacznie mniej. Jonit Filtrax K natomiast zakupimy w sklepie zoologicznym, kształtki i zawory kupimy w dowolnym sklepie instalacyjnym.

Jeśli zaopatrzymy się we wszystkie elementy do budowy filtra możemy przejść do jego złożenia. Pierwszą naszą czynnością będzie skręcenie ze sobą głowic poszczególnych puszek filtracyjnych. Pierwszą i drugą obudowę skręcamy śrubunkiem. Kolejne nyplem. Puszka filtra ma dwa przyłącza. Jedno przyłącze to wejście, a drugie to wyjście. Przed skręceniem obudów sprawdźmy czy oznaczenia kierunku przepływu wody są zgodne z naszymi zamierzeniami instalacyjnymi.


Przy łączeniu puszek kolejnych stopni filtra pamiętajmy o zastosowaniu uszczelnienia w postaci nawiniętej na gwint taśmy teflonowej. Należy ją nawijać zgodnie z kierunkiem gwintu od zewnętrznej krawędzi. Po instalacji wszystkich przyłącz i zaworów warto sprawdzić szczelność połączeń przepuszczając przez pusty filtr wodę. Jeśli po zakręceniu zaworu końcowego woda nie przecieka na złączach możemy przejść do kolejnego etapu polegającego na wypełnieniu puszek na wymienne media filtracyjne  jonitem (jonitami).


Puszki na jonity mają objętość około 0.8 litra. Przed wypełnieniem puszki jonitem w jej dolnej części powinniśmy umieścić krążek z gąbki. Zapobiegnie to wydostawaniu się jonitu poza puszkę. Puszkę wypełniamy jonitem w całej jej objętości. Umieszczany jonit powinien być bardzo dobrze ubity dzięki czemu przepływająca woda będzie miała z nim stały i dobry kontakt. Na górną część wypełnionej puszki zakładamy krążek gąbki i siatkowy krążek dociskający, a następnie przykrywkę z gumową uszczelką.



Połączenie miedzy puszką, a przykrywką moim zdaniem nie jest zbyt szczelne. Polecam więc uszczelnić ją cienką warstwą taśmy teflonowej.



Tak przygotowane wkłady filtracyjne umieszczamy w puszkach filtra w następującej kolejności:

WKŁAD WĘGLOWY (LUB WKŁAD ZINTEGROWANY)

→

KATIONIT LUB MIESZANKA KATIONIT-ANIONIT(OPCJONALNIE)

→

ANIONIT (OPCJONALNIE)

Przed użytkowaniem warto było by przepłukać poszczególne złoża wodą. Najlepiej jest płukanie wykonywać w trakcie montażu mediów filtracyjnych (zakładamy filtr węglowy i przepuszczamy wodę przez filtr, dokładamy kationit i wykonujemy płukanie , dokładamy anionit i wykonujemy płukanie). Pamiętajmy o silnym dokręceniu poszczególnych puszek do głowic filtra.

• Przed każdorazowym użyciem filtra warto przepłukać go przepuszczając jałowo (bez zbierania wody) kilka litrów wody.
• W trakcie pozyskiwania wody staramy się puszczać niewielki (powolny) strumień wody tak aby mogła ona mieć jak najdłuższy kontakt ze złożami w filtrze. Powolna demineralizacja będzie znacznie skuteczniejsza.
• Idealnym rozwiązaniem jest demineralizator 3 stopniowy ale z własnego doświadczenia wiem, że woda uzyskana z demineralizatora dwustopniowego z powodzeniem nadaje sie na użytek hodowli roślin owadożernych.
• Po zakończeniu użytkowania zamykamy zawory bez upuszczania wody z filtra ponieważ jonity powinny być przechowywane „na mokro”.
• Przy budowie filtra polecam użyć zaworów z uchwytem "motylkiem"  zamiast rączki. Stosując zawór z rączką może okazać się, że nie ma miejsca na jej montaż lub ruch.
• W przypadku utraty zdolności demineralizacyjnych przez jonit należy go natychmiast zregenerować.
• Do regeneracji kationitu używamy 5-8% roztworu kwasu solnego którym zalewamy kationit na okres 1-2 godzin.
• Do regeneracji anionitu używamy 1-2% roztworu wodorotlenku sodu którym zalewamy kationit na okres 1-2 godzin.
• Użytkując filtr oparty na żywicach jonowymiennych raz na jakiś czas sprawdzajmy twardość wody uzyskanej z filtra. Wartość powyżej 1 stopnia uważamy już za niezadowalającą i wskazuje ona, że konieczna będzie regeneracja złoża.
• Do oceny twardości wody wystarczą nam proste testy akwarystyczne. Na nasze potrzeby w zupełności wystarczy nam pomiar twardości ogólnej - GH.
• Niezależnie od częstości użytkowania filtra wkład węglowy warto wymienić raz na kilka miesięcy.